Wanneer je dit leest bevind je je bij de Puurveense molen en geniet je van een pauze-moment. Om te beginnen wil ik het met je hebben over enkele uitdrukkingen en gezegdes met het woord ‘Molen’ erin.
‘Dat is koren op zijn molen.’ deze uitdrukking kent u vast wel maar er zijn er nog veel meer. Het is interessant om eens wat minder bekende uitdrukkingen onder de loep te nemen met het woord ‘Molen’ daarin.
• Alle molenaars zijn geen dieven. (scheer niet iedereen over dezelfde kam.)
• Bouw geen molen om een bak zaad. (voor een kleinigheid moet men teveel moeite doen.)
• Er is meer dan de molen in het woud omgegaan. (Er is iets bijzonders gebeurd.)
• Het koren van de molen zenden. (De klanten wegjagen. Zichzelf benadelen.)
• Men vindt geen molenaar of hij at gestolen koren. (Ieder zoekt zijn voordeel, ook al is het ten koste van anderen.)
• En iemand die met molentjes loopt is niet goed bij zijn verstand of op zijn minst behoorlijk in de war.
Zo kan ik nog wel even doorgaan maar dan ga ik te makkelijk voorbij aan de schoonheid van deze molen. De geschiedenis leert ons dat deze molen in 1568 gebouwd is als standerdmolen. Hierbij rust het bovenstel van de molen op een punt en kan daarop gedraaid worden.
Door een storm werd de standerdmolen in 1857 onherstelbaar beschadigd en werd er een nieuwe molen gebouwd, het werd een stellingmolen. Een stellingmolen is een molen waar rondom een stelling is aangebracht, de wieken komen tot de stelling en vanaf de stelling kan de molenaar de molen omkruien (de wieken op de wind draaien), molens zonder stelling worden ook wel grondzeilers genoemd.
Er zal ongetwijfeld ook wel iemand rondlopen die je meer kan vertellen over deze molen en zijn ontstaansgeschiedenis. De website van de Puurveense molen geeft ook veel informatie over de molen zelf. https://puurveensemolen.nl/geschiedenis/
Bijzonder is ook dat, wanneer je je een beetje verdiept in de Puurveense molen, je allerlei vreemde termen tegenkomt. Je betreedt als het ware een hele nieuwe wereld.
Wat te denken van:
– Bilauwieken – Van Busselneus – Roeden- kruilier – Maalvaardig – Buitenkruier en Blokvang.
Ik zou zo een, twee, drie ook niet weten wat daarmee wordt bedoeld en zal ze dan ook niet verder uit de doeken doen. Het zijn in ieder geval allemaal technische termen uit de wereld van de molen, molenbouw en het gebruik van de molen zelf.
Het allermooiste blijft toch wel dat molens op natuurkracht werken en dus geen enkele belasting opleveren voor het klimaat. Vroeger hadden de mensen het nog zo gek niet bekeken. Juist daardoor stonden ze ook dichterbij de natuur dan vandaag. Hoewel er voorzichtig een kentering op komst lijkt en als deze zich doorzet hebben we daar allemaal baat bij.
Het werken op natuurkrachten zoals wind levert ons ook een ander arbeids- en levensritme op. Immers geen wind, dan ook geen molenactiviteit. Een molenaar hield dan vast geen rust maar besteedde die momenten aan het onderhoud van zijn molen of andere werkzaamheden voortvloeiend uit zijn beroep. Als de molenaar er loopt , vraag het hem maar eens.
Bronvermelding:
Juko de Vries (www.deschrijvendehollander.